Montaż lamp ogrodowych krok po kroku

Prawidłowo zamontowane oświetlenie może urozmaicić wygląd Twojego ogrodu. Lampy zainstalowane w odpowiednich miejscach pozwolą też bezpiecznie poruszać się po działce, gdy zapadnie zmrok. Uwzględnienie gniazdek w wybranych punktach ogrodu umożliwi z kolei wygodne podłączanie elektronarzędzi, grilla elektrycznego czy innych urządzeń do prądu. Jak samodzielnie wykonać instalację oświetleniową przy domu? Jakie narzędzia i materiały warto przygotować? Jak wygląda montaż lamp w ogrodzie krok po kroku? Opisujemy poszczególne etapy prac i podpowiadamy, na co zwracać uwagę, montując i podłączając oświetlenie ogrodowe.

Krok 1: Wybór lamp do ogrodu

Sposób oświetlenia przestrzeni przy domu warto przemyśleć jeszcze przed założeniem ogródka. Pozwoli to uniknąć naruszania istniejących ścieżek, rabat czy utwardzonych powierzchni. Dobrym momentem na zaplanowanie i przygotowanie oświetlenia ogrodu jest etap budowy domu i wykonywania jego instalacji elektrycznej. Wówczas można bez poważniejszych przeszkód przekopywać teren, gdzie ma być położona określona instalacja. Prostszy okazuje się też montaż przewidzianych źródeł światła.

Planujesz oświetlić istniejący już ogród? W takiej sytuacji konieczne może okazać się rozkopanie zagospodarowanych rabat, grządek, trawnika, ścieżek czy wybrukowanych powierzchni. Dotyczy to sytuacji, gdy planujesz montaż lamp zasilanych z sieci. Jeśli jednak zdecydujesz się na lampy solarne, nie musisz naruszać gotowych elementów takich jak utwardzone nawierzchnie, trawnik czy rabatki.

Rodzaj punktów świetlnych w ogrodzie i ich rozmieszczenie dostosuj do wielkości działki i sposobu jej zagospodarowania. Trzeba też pamiętać o technicznych warunkach wykonania instalacji oświetleniowej poza domem. Przewody mogą być umieszczone na powierzchni, w podłożu albo w oczku wodnym (należy mieć na uwadze zasady bezpieczeństwa obowiązujące przy poszczególnych technikach montażu). Wybierając określony typ lamp, pamiętaj także o napięciu ich zasilania.

Na jakie rozwiązania możesz się zdecydować?

Lampy stojące – łatwe w montażu, dlatego że w ich przypadku przewody zostają wyprowadzone ponad grunt. Może zasilać je napięcie sieciowe 230 V.
Lampy najazdowe i gruntowe – osadza się je w utwardzonej nawierzchni albo gruncie. Zaleca się je zasilać obniżonym napięciem 12 V, podobnie jak oświetlenie w oczku wodnym. Jeżeli woli się korzystać z układu mieszanego o napięciu 230 i 12 V, należy założyć w terenie transformatory obniżające napięcie w określonych obwodach.

Pamiętaj:

Ledowe źródła światła są przystosowane do napięć 12 i 230 V. Ich stosowanie wiąże się też z obniżeniem kosztów eksploatacyjnych.
W rozbudowanej instalacji oświetleniowej ogrodu warto zastosować sposób sterowania światłem pozwalający na niezależne włączanie świateł na określonym obszarze.

Lampy ogrodowe powinny mieć klasę wodoodporności przynajmniej IP44. Takie modele nadają się na zadaszony taras, do altanki czy wiaty grillowej. Lampy przeznaczone na podjazd czy do innych części ogrodu, w których będą narażone na bezpośrednie działanie deszczu, powinny mieć klasę ochrony (szczelności) IP65, 67 lub 68. Modele z klasą ochrony przed wodą IP68 mogą być stosowane nawet do oświetlania oczek wodnych, fontann czy basenów.

Krok 2: Przygotowanie materiałów i narzędzi

Jakie materiały są potrzebne do montażu lamp ogrodowych?

Wyłącznik nadmiarowoprądowy i różnicowoprądowy – dzięki nim instalacja jest bezpieczna i chroni przed porażeniem.
Lampy zespolone – składają się z oświetlenia i gniazdka. Ułatwiają wykonanie instalacji z gniazdami i lampami.
Słupek zabezpieczony przed opadami i gniazdko o klasie ochrony przynajmniej IP44 – jeśli planujesz oddzielny montaż lampy ogrodowej stojącej i gniazdka. Oddzielną rozdzielnicę trzeba wyposażyć minimum w wyłączniki nadmiarowoprądowe osobne dla oświetlenia i gniazdka (oddzielnie do każdego obwodu) oraz wyłącznik różnicowoprądowy (prąd zadziałania 30 mA).
Inne wybrane typy lamp.
Kable – o ich właściwym doborze dowiesz się więcej z 4 kroku poradnika.
Czujniki czasowe, zmierzchowe lub ruchu – jeżeli chcesz wykonać określoną konfigurację sterowania instalacją oświetleniową.
Transformator obniżający napięcie – dobierz go do wymaganej mocy i typu oświetlenia. Lampy ledowe na napięcie 12 V przyłącza się do klasycznego transformatora na stalowym rdzeniu albo zgodnie z zaleceniami producenta. Halogeny żarowe można z kolei zasilać z dowolnego transformatora.
Żarówki – do oświetlania ogródka zwykle wybiera się produkty o niedużej mocy i neutralnej barwie. Polecana temperatura barwowa żarówek to 3300 – 5300 K, dlatego że oddaje kolory roślin i innych elementów ogrodu w naturalny sposób.

Narzędzia przydatne w trakcie montowania oświetlenia ogrodowego:

szpadel i łopata – wymagane go wykopania rowów pod przewody i czy oprawy,
wiertarka udarowa lub młotowiertarka z wiertłami SDS – gdy lampy mają stać na betonowym fundamencie,
nóż, ściągacz do izolacji, próbnik napięcia, szczypce płaskie, wkrętaki o różnych rozmiarach – potrzebne do wykonania podłączeń elektrycznych,
klucze płaskie – posłużą do dokręcania dławików i śrub,
pistolet do kleju na gorąco – do mocowania przewodów i wykonywania uszczelnień.

Krok 3: Wykonanie wykopów pod montaż lamp ogrodowych

Przede wszystkim należy wyznaczyć miejsca, w których zostaną zamontowane lampy. Drogę przebiegu wykopu pod poszczególne elementy instalacji, w tym kable, możesz oznaczyć wbitymi palikami. Jeśli rozkopane ma zostać utwardzone podłoże, zaznacz trasę przebiegu kabli i rozmieszczenia punktów świetlnych kredą. Przewody między poszczególnymi punktami powinny być poprowadzone w liniach prostych. Unikaj łukowego zakrzywiania kabli. Pamiętaj też o zachowaniu odpowiedniej odległości od instalacji wodociągowej, drzew i fundamentów.

Jeżeli wykop przechodzi przez trawnik, wytnij określony fragment darni. Usuniętą okrywę złożoną z trawy i wierzchniej warstwy gleby odłóż na jedną stronę dołu, a po drugiej wysypuj wykopywaną ziemię. Jeśli zamierzasz usadzić lampy najazdowe w nawierzchni z kostki, rozbierz jej pas w miejscu przebiegu instalacji. Planujesz przeprowadzić przewody pod betonowym podjazdem albo inną utwardzoną nawierzchnią? Jeśli nie jest ona zbyt szeroka, możesz zrobić przebicie w gruncie przy pomocy długiej stalowej rury. Wspomniany element wykorzystuje się do przeciągnięcia przewodów i pozostawia do momentu rozłożenia kabli.

Na jakiej głębokości powinny być układane przewody pod montaż lampy ogrodowej?

Nie płycej niż 50 cm pod powierzchnią gruntu (standardowo między 50 cm a 1 m) – dotyczy to przewodów w obwodach z napięciem sieciowym. Wspomniane przewody ze względów bezpieczeństwa powinny być umieszczone poniżej strefy prac ogrodowych.
Przynajmniej na głębokości 30 cm – jeśli planuje się montaż przewodów niskonapięciowych, które nie stanowią zagrożenia w razie przecięcia instalacji. Takie przewody przeprowadza się zatem poza obszarem oddziaływania szpadla przy pracach ziemnych wykonywanych w ogrodzie.

WSKAZÓWKA: Zaznacz na planie swojego ogrodu wszelkie punkty oświetleniowe (lampy) i gniazdka oraz trasy przewodów, które zostały do nich doprowadzone. Zmniejszy to ryzyko uszkodzenia kabli w przyszłości, np. przy zmianie aranżacji ogródka.

Krok 4: Dobór odpowiednich kabli

Zanim rozpoczniesz przeprowadzanie przewodów i montaż lamp, wybierz właściwy rodzaj kabla. Weź pod uwagę jego przyszłe obciążenie i spadki napięcia na długich odcinkach:

W przypadku lamp ledowych o mocy jednostkowej nieprzekraczającej 10 W prąd w obwodzie ich zasilania jest na tyle mały, że nie trzeba dobierać przekroju żyły kabla do obciążenia. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy planuje się podłączyć wiele punktów świetlnych.
Jeśli kablem mają być zasilane nie tylko lampy, ale też gniazdka ogrodowe, przyjmuje się obciążenie obwodu mocą 2-2,5 kW (przy korzystaniu z elektronarzędzi ogrodowych), co odpowiada przepływowi prądu o natężeniu ok. 12 A. W przypadku przewodów spadek napięcia na zasilaniu nie powinien przekraczać ok. 7 V, czyli 3% wartości nominalnej. Przy przewodach zasilających krótszych niż 50 m można użyć kabla o przekroju żyły 1,5 mm². Przy bardziej rozległych instalacjach i wyższych parametrach obciążenia potrzebny przekrój warto obliczyć, posługując się odpowiednim kalkulatorem online.
Planujesz zasilanie bezpośrednie i instalację bez możliwości sterowania oświetleniem? W takim przypadku kabel może mieć tylko 3 żyły.
Chcesz przeprowadzić rozbudowany system oświetlenia w ogrodzie? Wybierz kabel z 5 żyłami. Umożliwi to utworzenie zasilania obwodu niskonapięciowego oraz centralne zarządzanie oświetleniem.

Krok 5: Ułożenie przewodów

Jeżeli przewidujesz zasilanie lamp i gniazdek napięciem sieciowym 230 V, potrzebujesz kabla przystosowanego do układania w gruncie o symbolu YKY 5 × 1,5 mm². Ułóż go w wykopie i obsyp ok. 20 cm warstwą gruntu. Następnie rozciągnij niebieską taśmę ostrzegawczą.

W przypadku obwodów niskonapięciowych i znacznej liczby zamontowanych lamp ledowych pobierany prąd zwykle nie przekracza 10 A (odpowiada to łącznemu obciążeniu 120 W wywołanemu przez kilkanaście punktów świetlnych). Do założenia instalacji można więc wykorzystać wielożyłowe przewody o przekroju 1-1,5 mm². Mogą być to np. kable z żyłami w formie drutu lub linki.

Przewody zasilające wyprowadzaj w postaci zagiętej pętli. Jej długość musi umożliwić bezproblemowe podłączenie opraw oświetleniowych.

Krok 6: Mocowanie lamp ogrodowych stojących

Najwygodniej osadzić lampę na słupku i zamontować gniazdko przyłączeniowe, wykorzystując gotowy fundament w formie betonowego bloczka fundamentowego o typowych wymiarach 24 × 38 × 12 cm. We wspomnianym elemencie wystarczy wywiercić otwór na przeciągnięcie przewodu, a także zagłębić kołki, które mocują bazę lampy. Do wiercenia w betonie nadaje się wiertarka udarowa albo młotowiertarka z wiertłem SDS o średnicy 16-20 mm. Otwory o średnicy 8 mm należy przyszykować pod kołki rozporowe. Wspomniane zagłębienia wykonuje się w rozstawieniu odpowiadającym otworom montażowym lampy.

Po przeciągnięciu przewodów przez centralny otwór osadź bloczek fundamentowy w gruncie. Element powinien być osadzony na podsypce piaskowej. Starannie poziomuj bloczek w obu kierunkach. Skoryguj ponadto długość przewodów, by zmieściły się w obudowie lampy i żeby można było je swobodnie połączyć z zaciskami.

Krok 7: Podłączenie lamp ogrodowych stojących

Sposób podłączenia i ostatecznego zamontowania lampy ogrodowej zależy od typu jej konstrukcji. Należy zatem posługiwać się instrukcją dołączoną do konkretnego produktu. Istnieje jednak uniwersalna zasada: zawsze konieczne jest odizolowanie przewodów. Dotyczy to zarówno izolacji zewnętrznej, jak i żył. Należy przy tym uważać, by nie uszkodzić przewodów w nieprzewidzianych miejscach.

Izolację ściąga się ostrym nożykiem i ściągaczem powłoki żył. Jaką długość powinna mieć odizolowana końcówka? Przy szybkozłączkach izolację zdejmuje się standardowo na długości 11 mm. Długość odizolowanej końcówki jest uzależniona od metody łączenia z zaciskami czy oprawką. Przewody można łączyć bezpośrednio z zaciskami albo z wykorzystaniem złączek rozgałęzionych. Zależy to od konfiguracji zasilania.

Przy zasilaniu końcowym przeprowadza się 3 przewody do zacisków roboczych:

żyłę niebieską kieruje się do dowolnego zacisku roboczego albo zacisku N,
żyłę żółto-zieloną do uziemienia – zacisku ochronnego,
żyłę brązową lub czarną – do drugiego zacisku roboczego lub zacisku L.

Przy podłączeniu równoległym (czyli dalej zasilana jest kolejna lampa), żyły 2 końcówek przewodów w takich samych kolorach prowadzi się wspólnie do odpowiednich zacisków. Jeśli można podłączyć tylko jeden przewód, zakłada się złączki trójbiegunowe, a także wyprowadza z nich przewód zasilający.

Niezależne podłączenie lampy i gniazdka to bardziej skomplikowane zadanie. Mogą mieć one wspólny przewód ochronny (żółto-zielony) i neutralny (niebieski). Odrębne żyły prądowe przeprowadza się do odpowiednich zacisków.

Przed ostatecznym zamontowaniem lampy ogrodowej sprawdź, czy zaciski śrubowe złączy są mocno dokręcone. Upewnij się też, że przewody nie mają uszkodzonej izolacji i luźno mieszczą się w obudowie lampki.

Krok 8: Montaż lamp ogrodowych w gruncie – osadzenie opraw najazdowych

Lampy przeznaczone do montowania w gruncie i nawierzchni utwardzonej osadza się w obudowie osłonowej. W miejscu ich założenia nie może gromadzić się woda. Zadbaj o przepuszczalne podłoże. Miejsce montażu lampek nie powinno się też znajdować w zagłębieniu terenu. W razie potrzeby wypełnij zagłębienie żwirem albo piaskiem gruboziarnistym.

Podłączenie oświetlenia osadzonego w utwardzonej nawierzchni czy gruncie musi gwarantować szczelność przeprowadzenia przewodu przez obudowę. Lampy najazdowe powinny mieć klasę szczelności IP67-68. Przewód zasilający oświetlenie kieruje się z kolei przez gumowy szczelnie zaciskany dławik.

Lampa do montażu w gruncie lub ukrycia w twardej nawierzchni może mieć 2 dławiki. Umożliwiają one włączenie w jej obwód równoległego zasilania kilku punktów świetlnych. Jeśli lampa została wyposażona w 1 dławik, jej oprawa może pracować tylko jako końcowa albo zasilana napięciem 12 V. Nie da się wtedy uszczelnić 2 równoległych przewodów.

Montując lampy gruntowe czy najazdowe w ogrodzie, trzeba zwrócić uwagę na wymaganą w ich przypadku średnicę przewodu zasilającego. Tylko właściwie dobrany kabel zapewni szczelność instalacji. Jeśli w określonej części ogrodu planujesz montaż niedużej liczby lamp najazdowych, możesz zastosować oddzielne zasilanie każdej lampy z rozgałęzienia mieszczącego się w lampach słupkach z gniazdkiem albo innych lampach stojących. Ich zastępczym sposobem podłączenia będzie doprowadzenie napięcia 12 V i właściwie dobranej lampy LED.

W przypadku lamp najazdowych podłączenie do zacisków wykonuje się tak, jak w lampach stojących. Po wsunięciu oprawy w obudowę należy dokręcić dławik uszczelniający przejście przewodu.

Krok 9: Instalacja gniazdek zasilających

Chcesz zamontować na działce gniazdko elektryczne do podłączania elektronarzędzi ogrodowych? Możesz zdecydować się na:

wariant zintegrowany z lampą stojącą,
gniazdko zamontowane na oddzielnym słupku,
gniazdko osadzone w dużej skrzynce rozdzielczej mieszczącej również osprzęt do sterowania oświetleniem oraz transformator obniżający napięcie. Jako obudowa sprawdzi się gotowa skrzynka przyłączeniowa. Wyposażenie można założyć na typowej szynie montażowej TH. Skrzynkę trzeba osadzić na gotowym fabrycznym fundamencie i wprowadzić wszystkie przewody od środka do dołu.

Jeżeli instalujesz pojedyncze gniazdko w ogrodzie, słupek i płytkę mocującą możesz wykonać samodzielnie. Dobrane gniazdko o klasie szczelności przynajmniej IP44 osłoń obszernym daszkiem. W taki sposób możesz zamontować także puszkę rozgałęzioną zasilającą wiele lamp pojedynczym przewodem. Lampy należy mocować zawsze od dołu, by ochronić obudowę przed wnikaniem wody ściekającej po przewodzie. Dostępny odcinek kabla trzeba zabezpieczyć. Można wykorzystać do tego celu plastikową rurkę ochronną.

Krok 10: Zabezpieczenie ogrodowej instalacji elektrycznej

Koniecznie zabezpiecz ogrodową instalację z lampami i gniazdkami elektrycznymi przed przeciążeniem, zwarciem i przebiciem izolacji. Potrzebny osprzęt umieść w oddzielnej rozdzielnicy we wnętrzu domu. Niezbędny będzie też system sterowania oświetleniem. Możesz wybrać system manualny z centralnym wyłącznikiem albo automatyczny np. z czujnikiem ruchu, czasowym albo zmierzchowym.

Ważnym zabezpieczeniem przeciwzwarciowym i przeciążeniowym są wyłączniki nadmiarowoprądowe. Dostosuj parametr zwany prądem zadziałania do mocy chronionego obwodu. W przypadku obwodów oświetleniowych wystarczy zastosować wyłączniki o prądzie 6 albo 10 A. Do gniazd trzeba zamontować wyłącznik co najmniej 16 A. Ze względu na duży prąd rozruchu konieczny może okazać się montaż wyłącznika 20 A.

Wyposaż instalację w ochronnik różnicowoprądowy. To element bardzo istotny dla bezpieczeństwa użytkowników ogrodu. Chroni przed porażeniem w wyniku dotyku bezpośredniego i pośredniego.

Już wiesz, jak wygląda montaż lamp ogrodowych krok po kroku. Poniżej znajdziesz dodatkowe informacje na temat podłączania i montażu oświetlenia w otoczeniu domu.

Jak podłączyć lampy ogrodowe?

Instalacja elektryczna w ogrodzie zazwyczaj jest zasilana dodatkowym obwodem instalacji. Ze względów bezpieczeństwa warto wyposażyć ją w osobny wyłącznik. Ochroni on pozostałe instalacje w razie awarii.

W jaki sposób podłączysz lampy ogrodowe, w zależności od ich rodzaju?

lampy ogrodowe słupki, latarnie ogrodowe stojące, kule ogrodowe stojące – zgodnie z wyżej przedstawioną instrukcją montażu i podłączenia lamp ogrodowych stojących,
lampy zabudowane w ziemi albo kostce brukowej chodnika czy podjazdu – według zasad montowania i podłączania ogrodowych lamp najazdowych i gruntowych zawartych w poprzednich częściach poradnika.

Pamiętaj: Skorzystaj z instrukcji obsługi dołączonej do poszczególnych modeli lamp ogrodowych!

Jak podłączyć lampy ogrodowe szeregowo?

O czym warto wiedzieć, planując szeregowe podłączenie lamp ogrodowych? Wysokość napięcia, którym będzie zasilane oświetlenie, zależy od dopuszczalnej maksymalnej mocy wybranych lampek. Instalacje zasilane z niskim napięciem z paroma punktami świetlnymi łączonymi szeregowo nadają się na mniejsze działki. Sprawdzą się np. jako oświetlenie ścieżki do drzwi domu. Mocne reflektory albo duże lampy ogrodowe powinny być zasilane wysokim napięciem sieciowym.

Jak zamontować lampy ogrodowe?

Poniżej znajdziesz dodatkowe wskazówki na temat montażu poszczególnych rodzajów lamp w ogrodzie. Podpowiadamy też, jakie oświetlenie nadaje się na taras.

Sposób montażu lamp ogrodowych stojących

Słupki i inne nieduże lampy ogrodowe stojące służą zazwyczaj do oświetlania ścieżek. Można montować je bezpośrednio do podłoża przy pomocy śrub montażowych. Warto wykonać betonową podstawę do wkopania w ziemię. Taka baza stabilnie utrzyma lampę w gruncie. Na rynku dostępne są ponadto gotowe wylewki, do których montuje się lampy przy pomocy kołków rozporowych. Podstawy mają gotowy otwór na poprowadzenie przewodu zasilającego do urządzenia.

Jak zamontować latarnie ogrodowe?

Latarnia ogrodowa to wysoka lampa oświetlająca duże obszary ogrodu i ścieżki. Daje mocne światło i sprawdza się w przypadku większych działek. Montując latarnię ogrodową, zadbaj o właściwe obciążenie jej podstawy, a także o wkopanie jej na odpowiednią głębokość. Zapewni to stabilną i bezpieczną konstrukcję.

Jak montuje się lampy najazdowe?

Oświetlenie zewnętrzne mocowane w ziemi czy utwardzonej nawierzchni służy do oświetlania niskich krzewów i drzewek, podjazdów oraz chodników. Warto zastosować w tym przypadku energooszczędne lampy LED o długiej żywotności. Można wybierać modele 230 V albo 12 V/24 V, co zależy od zaplanowanego napięcia instalacji.

Oświetlenie tarasu – jakie się sprawdzi?

Na tarasie można bez obaw stosować girlandy świetlne o klasie szczelności IP44. Jako oświetlenie zadaszonej przestrzeni warto wykorzystać też różnego rodzaju lampy stojące i stołowe.

Co ile metrów lampy ogrodowe? Optymalna odległość między oprawami

Udało Ci się już wybrać poszczególne modele lamp ogrodowych? Zastanawiasz się, jaka odległość powinna dzielić ich oprawy? Oświetlenie wykorzystywane w ogrodzie nie ma dużej mocy. Co ile metrów należy montować lampy, by uniknąć cienia, problemów technicznych i niechcianych ciemnych punktów na działce? Dobrze sprawdzi się odległość ok. 1,5 m.

Oświetlenie oczka wodnego – montaż i dobór odpowiedniego zasilania

Wszystkie oprawy podwodne i umieszczane w oczkach wodnych muszą być zasilane bezpiecznym napięciem. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko porażenia prądem. Oświetlenie oczka powinien zasilać transformator obniżający napięcie do 12 V. Możesz skorzystać z najbliższego punktu z napięciem sieciowym i podpiąć do niego transformator bezpieczeństwa. Wspomniany transformator musi być dostosowany do mocy pobieranej przez odbiorniki niskonapięciowe. Moc transformatora powinna być trochę wyższa niż suma mocy zasilanych urządzeń.

Przewody o odpowiednim stopniu ochrony przed wnikaniem wody należy umieścić w zamykanej obudowie nad poziomem terenu. Wszystkie styki i złącza narażone na kontakt z wilgocią muszą być hermetycznie zamknięte. Trzeba też zadbać o dokręcenie zamknięcia obudów i przejścia przewodów przez dławiki.

Do samodzielnego montażu lamp ogrodowych niezbędna jest podstawowa wiedza z dziedziny elektryki. Jeżeli obawiasz się o bezpieczeństwo wykonanych instalacji, lepiej skorzystać z pomocy profesjonalnej firmy. O ile montowanie zewnętrznych lamp nie powinno sprawiać większych trudności, o tyle stworzenie bardziej skomplikowanych systemów oświetlenia i gniazdek wymaga fachowej wiedzy i doświadczenia.